طراحی مدل جامع عدالت سازمانی در چاچوب الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت به عنوان یک سند بالادستی، جهت دهنده تمام برنامه ها، سیاست ها و فعالیت های کشور در تمام حوزه ها می باشد. این الگو، الزامات و مولفه های مختلفی دارد که عدالت یکی از الزامات و مولفه های عام آن محسوب می شود. در سازمان نیز عدالت نقش مهمی را در پویایی های روابط سازمانی از جمله روابط رهبر- پیرو، رفتار شهروندی و... ایفا می کند و ازاین رو از موضوعات مورد توجه مدیران و کارکنان است. بر این اساس و با توجه به بافت فرهنگی اجتماعی سازمان های کشور، پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل جامع عدالت سازمانی در چارچوب الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت انجام شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش بر حسب نوع داده ، تلفیقی؛ بر حسب نتیجه، بنیادی و بر حسب هدف، اکتشافی است. همچنین با توجه به ضرورت استنباط از اصلی ترین منبع اجتهاد دینی یعنی قرآن کریم، از بین راهبردهای مختلف پژوهش کیفی، از راهبرد تحلیل محتوا مبتنی بر مبانی و ارزش های اسلامی بهره برده شد. گام های یازده گانه در اجرای پژوهش حاضر عبارت اند از: (1) مرور و تدبر در قرآن و شناسایی آیات مرتبط با موضوع پژوهش؛ (2) استخراج مضامین و پیام های مرتبط از تفسیر قرآن؛ (3) استفاده از 2 کدگذار جهت اعتبارسنجی مضامین و پیام های استخراج شده؛ (4) اعتبارسنجی مفاهیم استخراج شده بر اساس تفسیر المیزان؛ (5) تبیین نهایی مفاهیم (شاخص ها) شناسایی شده؛ (6) کدگذاری مفاهیم (پیام ها) استخراج شده؛ (7) استخراج مقوله ها؛ (8) استخراج ابعاد؛ (9) ارائه مدل مفهومی؛ (10) اعتبارسنجی مدل و فرایند اجرا بر اساس نظرات خبرگان حوزوی و (11) اجرا و پیاده سازی مدل در سازمان مورد مطالعه. نتیجه بررسی داده ها نشان داد که مدل عدالت سازمانی با رویکرد اسلامی- ایرانی، از 130 مفهوم تشکیل شده است. به طوری که مفاهیم شناسایی شده، در ده مقوله (متغیر) (1) عدالت توزیعی، (2) عدالت رویه ای، (3) عدالت اطلاعاتی، (4) عدالت مراوده ای، (5) عدالت فقهی ایجابی، (6) عدالت فقهی سلبی، (7) عدالت اخلاقیِ سلبی، (8) عدالت اخلاقیِ ایجابی، (9) عدالت اعتقادی ایجابی و (10) عدالت اعتقادی سلبی قابل طبقه بندی است. همچنین دو مقوله عدالت اخلاقیِ سلبی و عدالت اخلاقیِ ایجابی ذیل بُعد عدالت اخلاقی؛ دو مقوله عدالت فقهی سلبی و عدالت فقهی ایجابی ذیل بُعد عدالت فقهی و دو مقوله عدالت اعتقادی سلبی و عدالت اعتقادی ایجابی ذیل بُعد عدالت اعتقادی قرار گرفتند. همچنین شاخص های استخراج شده در جامعه آماری مورد مطالعه یعنی پژوهشکده مطالعات و تحقیقات از طریق پیمایش مورد آزمون قرار گرفت.